Damn ...Technology !!

' तु लहान असताना मोबाईल नव्हता ?! फेसबुक नव्हतं ।!?  इंस्टा नव्हतं ।? एवढच काय इंटरनेट पण नव्हतं ?? मग काय करायचा काय तुम्ही आयुष्यात ?? ‘

माझ्या १० वर्षाच्या भाचीला पडलेला हा प्रश्न फार काही चुकिचा नव्हता. गेल्या काही वर्षात आपण इतके technology च्या आहारी गेलो आहोत की technology शिवाय एक काळ होता आणि त्यातही लोकं आनंदातच होती हे जवळ जवळ खोटंच वाटतं आजकालच्या पिढीला. मी ही तो असफल प्रयत्न करायचा तुर्तास टाळलं आणि सद्य परिस्थितिशी समरस होऊन गप्पा चालू ठेवल्या. सुट्टीची मजा चर्चा करण्यात कोण घालवणार, ते ही आजच्या तरुण पिढीशी, ते ही ट्रिपच्या पाहिल्या दिवशी आणि विषय तरी काय तर म्हणे technology !! पण परतीच्या प्रवासात मात्र आपण technology शिवायही कसे छान रहायचो हे सांगायचं मनोमन ठरवलं !

ट्रिपची सुरवात छान झाली होती. Airport वर उतरता क्षणी app वर बुक केलेला cab driver हजर असेल असं फोन सांगत होता पण Cab Status बघुन लक्षात आलं Airport च्या दारातच traffic मधे तो अडकला होता. मोबाईल च्या aap वर कार पुढे सरकतीए हे बघता बघता Cab समोर येऊन ठाकली.

आता साधारण तासाभाराचा प्रवास होता. Driver ला रस्ता रोजचा असला तरी कुठे गर्दी कमी लागेल आणि किती वेळात पोहोचता येईल हे कळण्यासाठी अर्थात आमच्या मोबाईलवर map सतत चालू होताच. 

साधारण रोज कुठे कुठे फिरायचं हा plan असला तरी आज कुठे जाऊ शकतो, किती वेळ लागेल, काय बघता येईल, जेवण कुठे करायचं या बाबत पुरेसा search झाल्यावरच बाहेर पडायचं असा आमचा रोजचा खाक्या असायचा कारण एकवेळ स्थानिक लोकं फसवत असतील पण google कधीच खोटेपणा करत नसतो हे नक्की.

एकत्र परिवार आणि technology ची साथ असल्याने ट्रिप छान चालली होती. उद्याचा दिवस मात्र पावसाची दाट शक्यता आहे असं फोन वरचं app दाखवत होतं त्यामुळे सगळ्यांनी छत्र्या घेऊन बाहेर पडावं असं ठरलं. बूट, छत्र्या, raincoat असा पावसाचा सगळा बंदोबस्त करुन लोकं बाहेर पडली आणि aap चा अंदाज योग्य ठरला. शत्रुचा डाव परतून लावल्याचा आनंद केवळ technology मुळे आज मिळाला होता, हे मानण्यावाचून गत्यंतर नव्हतं.

ट्रिपमधे रोज रात्री उशिरापर्यन्त सगळे गप्पा मारत बसायचे. न संपणाऱ्या गप्पांमधे अनेक विषय व्हायचे. इकडची लोकं कशी रहात असतील, पोटापाण्यासाठी काय करत असतील, इथपासून समोर वाहणारं बर्फाचं पाणी कुठुन उगम पावत असेल पासून एवढ्या थंडीतही तग धरुन उभी असलेली ही झाडं कोणती असतील पर्यन्तच्या आमच्या चर्चा असायच्या पण आमच्या सगळ्या प्रश्नांची उत्तर मिळायचं ठिकाण मात्र एकच होतं. अर्थात google !!

जगाच्या दुसऱ्या टोकाला जाऊन, एवढी माहीती गोळा करुन आम्ही दिवस रात्र किती मजा करत होतो ह्याची रोजची खबर आम्हालाच नाही तर आमच्या friendlist मधल्या प्रत्येकाला होती, कारण ही मजा फक्त आम्हीच नाही तर ते ही सगळे like करत होते. Damn technology !! ह्याव्यतिरिक्त फोटो काढायला फोन, काही सुचलं तर लिहायला note pad, रियाजाला तानपुरा, कंटाळा आला तर movie, हे सगळं करायला iPad होताच !

ट्रिप संपली, परतीचा प्रवास सुरू झाला. जाताना अर्धवट राहिलेला विषय येताना पूर्ण करायचा हे आधीच ठरलेलं असून, मी मात्र मौन होते. technology शिवाय आपण खरंच कसे रहायचो या विचारात !!

Voice Blog 11 चुकीच्या सवयी

गाणाऱ्यांसाठी त्यांचा आवाज अत्यंत प्रिय आणि सगळ्यात महत्वाचा असूनसुद्धा त्याबाबत जागरूकता दिसत नाही. आवाज ह्या विषयाचा अभ्यास करुन त्याविषयी जागरुकता निर्माण करण्यासाठी डॉक्टर विद्याधर पंडित ह्यांच्या मार्गदर्शनाखाली लिहीलेले हे blog गायकांना उपयुक्त ठरतील अशी आशा आहे.

मुल जन्माला येतं ते सहसा उत्तम आवाज घेऊन. पुढे चुकीच्या सवयींमुळे, चुकीच्या पद्धतींमुळे आवाज बदलत जातो आणि असंख्य कारणांमुळे तो बिघडतही जातो. आपण करत असलेल्या गोष्टी आवाजासाठी घातक आहेत हे माहीत नसतं आणि सांगणारंही कुणी नसतं. किरकोळ वाटणाऱ्या गोष्टी आवाजावर परिणाम करत असतात. तरुण वयात जशी कुठलीही गोष्ट सहज झेपते तसे आवाजाचेही होते. आपण करत असलेल्या चुकीच्या गोष्टी, आवाज निभावून नेतो पण वय वाढायला लागल्यावर त्याचे पडसाद आवाजावर दिसू लागतात. त्या वेळी तो जागेवर आणणं अवघड होऊन बसतं कारण वर्षानुवर्षाच्या सवयी सुटत नाहीत म्हणुनच लहान वयात आवाजाचा अभ्यास व्हायला हवा. 

आपण करत असलेल्या अशा काही प्रमुख चुकीच्या गोष्टी. 

१. Shallow / Thoracic breathing, म्हणजेच पुरेसा श्वास न घेणे. श्वास घेताना पोटाची हालचाल न होता खांदे वर जाणे. 

२. खालचे स्वर म्हणताना खाली आणि वरचे स्वर म्हणताना वर बघणे.

३. गाताना अवघडून बसणे.

४. गाताना चेहऱ्यावर त्रासिक भाव असणे.

५. गाताना हनुवटीच्या खालची पोकळी टणक होणे.

६. आवाजाची दिशा आतल्या बाजुला असणे.

७. आ’ म्हणत असताना जबडा घट्ट करणे.

८. तिन्ही सप्तकात वेगळा आवाज काढणे.

९. श्रम करुन जोरकस गाणे.

१०. गाताना धक्के देऊन गाणे.

११. ऊर्जेचा कमी किंवा जास्त वापर करणे.

१२. गमकेमधे गोंगाटाचे प्रमाण अधिक करणे. शास्त्रीय संगीतात नाद वृद्धि ऐवेजी, आवाजात गोंगाट मिसळला जातो. कधी शास्त्राच्या तर कधी गमक, मींड या नावाखाली आवाजात रुक्षपणा येतो. 

या सर्व चुकीच्या सवयींमुळे आवाजावर परिणाम होत असतो. त्या जाणीवपूर्वक टाळता आल्या तर आवाजासाठी नक्कीच उपयुक्त ठरेल.

आपलाही आवाज उत्तम असावा, तो जास्त काळ टिकावा आणि तो बिघडत असल्यास वेळीच लक्षात यावं ह्यासाठी आवाजाचा सखोल अभ्यास गरजेचा आहे त्यासाठी तो पूर्ण बिघडण्याची वाट पाहु नये..!

आवाज.. गाणाऱ्यांचं माध्यम’ या विषयावर अधिक माहितीसाठी आणि या विषयावरचे सगळे लेख वाचण्यासाठी follow करा sailypanse.blogspot.in

अलिप्त

Todays youth is gifted with an art of detachment..

कुठेतरी हे वाक्य वाचलं आणि खूप पटलं. नवीन पिढीचं कशाला आताच्या काळातले आपण सगळेच लोकं खूप अलिप्त असतो असं वाटतं, अर्थात भावनाहीन मात्र नाही..! Detached but emotional.. Demotional असा एक नवीन शब्दच शब्द कोषात टाकायला हवा.

पूर्वी तरुण पिढिला आई वाडिलांची वाटणारी जवाबदारी, काळजी आता वाटते का ? मित्रमैत्रिणींबद्दल किंवा रक्ताच्या नातेवाईकांबद्दल तरी ओढ वाटते का ? ज्या मित्र मित्रमैत्रिणींवर एकेकाळी जीव ओवाळून टाकतो ती मैत्री तरी आयुष्यभर टिकते का ?

शाळेत आपल्या बाईंवर किती प्रेम वाटत असतं, पुढे त्याच बाईंच नाव तरी स्मरणात राहतं का ? कॉलेज मधले दिवस तर आयुष्यतले सर्वोत्तम दिवस असतात. जमेल तेवढा दंगा मस्ती मजा केलेली असते. पुढे ह्याच मित्र मैत्रीणींचा whatsapp ग्रुप जमतो, अगदी खूप नाही पण किरकोळ हजेरी लावत असतो आपणही. त्यांचं reunion ठरतं पण आपण नसतो त्यात ! कशाला उगाच नवीन नाती म्हणून आपण मात्र अलिप्त !!

नोकरी चालू होते. जमेल तेवढं उत्तम काम करतो आपण. एखादवेळी best performer of the year award ही पटकावतो पण वेध असतात प्रगतीचे. सतत पुढे पुढे जायचे. Better prospects हवे ,better package हवं त्यासाठी सतत शोध नवीन नोकरीचा. Better job मिळालाच तर लगेच colleagues ना tata bye bye...मस्त एक send off पार्टी, contact मधे राहण्याचे promises, भेटण्याचे बेत आणि मग सगळ्यावर पाणी ! कसे काय लोक पूर्वी २५-२५ वर्ष एके ठिकाणी चिकटुन असायचे देव जाणे!

आयुष्य ज्या घरात घालवलं ते घर इतकं आपलंस असतं. आपलं बालपण तिथे सरतं. अनेक चांगल्या आठवाणी त्याच्याशी निगडित असतात. घरातली एखादी आवडीची जागा, अाभ्यसाची खोली, आंगण, माळा, काय काय आठवणी घर करुन असतात त्या जागेशी. पण क्षणात आलिप्त होतो आपण सगळ्या आठवणींमधून आणि शोधातो एक नवीन ऐसपाईस घर, पुनः नव्यानी आठवणी गोळा करायला.. त्या ही अलिप्तपणेच !

एवढंच कशाला आता तर रोटी कपडा मकान बरोबर companion हा ही एक महत्वाचा घटक झालाए आयुष्यात. 

"झोप झाली का?, जेवलीस का?, काय करतीएस ?", अशासारखे सतत प्रश्ण कुणीतरी विचारायला हवे. संपर्कात हवं आणि चौकशी करायला हवी काळजी करायला हवी, ही सध्याची आपली गरज. 

मग तो काळजी करणारा कुणीही असो, आज किरकोळ कारणावरून खटका उडालाच तर उदया नवीन मित्र !!

परिस्थिति काहीही असो स्वतःला फार लावून घ्यायचं नाही. मजा करायची आनंद मिळवायचा पण सगळं अलिप्तपणे !!

हा आलिप्तपणा आला तरी कधी आणि कुठुन ? .. बहुतेक स्वतःवरच्या अतीव प्रेमामुळे असं होत असावं. खूप शिक्षण, खूप पैसा, खूप मोकळिक, खूप स्वातंत्र्य खूप लहान वयात मिळतं आजकाल. त्याचा दुष्परिणामही होणाराच की ! आणि त्यात वाईट तरी काय ? आपली संत मंडळी सुद्धा हेच सांगून गेली की...कर्म कर पण अलिप्तपणे !!